ATEX: Şirketlerin iş güvenliği için bilmesi gerekenler
Tehlikeli alanlarda çalışma yürüten şirketler, faaliyetlerinde yasal olarak uyumlu patlamaya karşı koruma uygulamak için ATEX Direktifi hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
ATEX ne anlama geliyor?
ATEX, potansiyel olarak patlayıcı ortamlar için kullanılan Fransızca terimin kısaltmasıdır: “Atmosphère Explosibles”. Aynı zamanda, ATEX, aşağıdakiler için bir kısaltmadır
2014/34/EU sayılı AB Direktifi
ATEX 114 olarak da bilinir.
İlk versiyonu 1994 yılında 94/9/EC olarak yayımlanmıştır. Ancak 2014/34/EU, 1 Temmuz 2003’ten bu yana geçerli olan direktiftir.
AB Direktifi, potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda ekipman ve koruyucu sistemlerin piyasaya sürülmesini ve işletilmesini düzenler. Tehlikeli alanlarda bulunan elektrikli ve mekanik cihazların yanı sıra alan dışında bulunan ancak alandaki cihazlar ve sistemler üzerinde etkisi olan izleme, kontrol ve düzenleme cihazlarını da içerir.
Bu kılavuz ilkelerin amacı, potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda çalışan veya patlamalardan etkilenebilecek kişileri korumaktır.
ATEX Direktifi kimler için geçerlidir?
Direktif, 2014 yılından bu yana AB’de satılan potansiyel patlayıcı ortamlara yönelik tüm cihazlar ve koruyucu sistemler için geçerlidir.
Tehlikeli alanlarda kullanılan ürünlerin üreticileri yönetmeliklere uyumdan sorumludur. Çok sayıda aygıtın yanı sıra akıllı telefonlar, tabletler ve akıllı gözlükler de ATEX sertifikasıyla üretilmektedir.
Burada ATEX sertifikasına sahip geniş bir ürün yelpazesi bulacaksınız.
Buna ek olarak AB, potansiyel patlayıcı ürün kullanıcılarına yönelik bir ek direktif yayınlamıştır. 99/92/EC sayılı Direktif (ATEX 137) işçilerin sağlık ve güvenliğine yönelik düzenlemeleri ortaya koymaktadır. Örneğin, tehlikeli alanlar uyarı işaretleriyle etiketlenmeli veya tehlike bölgeleri tanımlanmalıdır.
Her iki direktif de ulusal hukuka tercüme edilmiştir. Ulusal yasalar ve bunların ayrıntıları AB yönetmeliklerine göre önceliklidir. Almanya’da, patlamadan korunmaya yönelik aşağıdaki yönetmelikler şirketler için özellikle önemlidir:
- Endüstriyel Güvenlik Yönetmeliği
- Tehlikeli Maddeler Yönetmeliği
- Patlamadan Korunma Ürünleri Yönetmeliği
Patlamaya karşı koruma ne zaman gereklidir?
Şirketlerde patlamaya karşı koruma gereklilikleri tehlike bölgelerine ve ekipman kategorilerine dayanmaktadır.
Tehlike bölgeleri ve cihaz sınıfları
Şirketler, çalışma alanlarını ilgili tehlike kategorilerine atamakla yükümlüdür. Tehlike bölgeleri 0, 1, 2 gazlar için geçerliyken, 20, 21, 22 bölgeleri toz için geçerlidir. 0 ve 20 bölgeleri en yüksek tehlike seviyesine sahiptir. Patlayıcı bir karışım burada uzun bir süre boyunca veya hatta kalıcı olarak mevcuttur. Bölge 1 ve 21’de patlayıcı karışımın sık sık meydana gelmesi beklenmektedir ve bu nedenle yüksek düzeyde koruma gereklidir. Bölge 2 ve 22’de ara sıra risk bulunmaktadır. Bu alanlarda patlayıcı bir karışımın oluşması olası değildir veya risk sadece kısa bir süre için mevcuttur.
Bölgeye bağlı olarak, makineler, sistemler ve araçlar farklı özelliklere sahip olmalıdır. Şirketler sadece izin verilen kategorideki cihazları kullanmakla yükümlüdür.
İzin verilen sıcaklıklar
Gazlar ve tozlar farklı tutuşma sıcaklıklarına sahiptir. Güvenli çalışmayı sağlamak için direktif, cihazlar için maksimum yüzey sıcaklıklarını belirtir. Altı sıcaklık sınıfı arasında bir ayrım yapılmıştır. İlgili sıcaklık sınıfları cihazların üzerinde etiketlenmelidir, böylece şirketler bunları tehlikeli alanda uygun bölgede kullanabilir.
Patlamaya karşı koruma hangi unsurları içermelidir?
Yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesinden bağımsız olarak, patlamadan korunma önlemleri üç seviyede kategorize edilebilir. Şirketler, çalışanlar için iş güvenliğini en üst düzeye çıkarmak amacıyla bunları en yüksek etkinlik düzeyinden (birincil koruma) en düşük düzeye (üçüncül koruma) doğru azalan bir sırayla uygulamalıdır.
Birincil patlama koruması
Önlemler, örneğin şirketlerin patlayıcı bir maddeyi patlayıcı olmayan bir maddeyle değiştirmesi veya sadece patlayıcı olmayan bir durumda olan maddeleri kullanması yoluyla patlama riskini önlemeye veya azaltmaya yöneliktir. Diğer önlemler, çalışma ortamını potansiyel olarak patlayıcı maddelerden düzenli olarak temizlemek veya maddeye giden hava beslemesini kesmek olabilir.
İkincil patlama koruması
İkincil patlama koruması kıvılcım veya alev gibi ateşleme kaynaklarını ortadan kaldırmayı amaçlar. Buna ATEX sertifikalı özel aletlerin kullanımı da dahildir. Örneğin, kılavuzlarda belirtilen yüzey sıcaklıklarına uygun sistem ve makinelerin seçimi de bir rol oynamaktadır.
Üçüncül patlama koruması
Üçüncül patlama koruması, diğer önlemlerin uygulanamaması veya yeterli koruma sağlamaması durumunda devreye girer. Bir patlamanın neden olabileceği hasarı sınırlamayı amaçlarlar. Üçüncül patlama koruması patlamaya dayanıklı yapıyı içerir. Diğer önlemler arasında patlama bastırma veya patlama ayrıştırma yer alır.
Tehlikeli alanlar için cihaz ve makine seçerken nelere dikkat etmek gerekir?
ATEX Direktifi kapsamına giren cihazların ve koruyucu sistemlerin üreticileri, ürünlerinin uygun olduğu tehlike bölgelerini belirtmekle yükümlüdür.
Şirketler, tehlikeli alanlarda kullandıkları ürünlerin resmi ve yetkili bir kuruluştan ATEX sertifikasına sahip olduğundan emin olmalıdır. Örneğin Almanya’da bu tür kuruluşlardan biri TÜV’dür. Testleri yalnızca ATEX direktiflerini yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda IECEx (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu Patlayıcı Ortamlarda Kullanılacak Ekipmanlarla İlgili Standartlara Sertifikasyon Sistemi) tarafından da sertifika olarak tanınır.
Buna ek olarak, üreticiler tehlikeli alanlara yönelik ürünleriyle birlikte, hangi koruma gerekliliklerinin karşılandığını teyit eden bir AT uygunluk beyanı eklemelidir. Ve ürünler CE etiketli olmalıdır.
ALEGER’de tehlikeli alanlar için uygun olan tüm ürünler bu şekilde etiketlenir ve geçerli ATEX sertifikasına sahiptir.
En iyi ATEX sertifikalı AR ürünlerimizden bir seçki
ATEX ürünlerinin kullanımı hakkında daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? O zaman bizi arayın.